Paniekaanvallen

Wat is een paniekaanval?

Bij een paniekaanval word je overvallen door een gevoel van extreme angst. De aanval komt onverwacht en bereikt snel een piek. Een paniekaanval kenmerkt zich door lichamelijke klachten als hartkloppingen en benauwdheid. Door deze klachten wordt het paniekgevoel vaak erger. Een aanval duurt enkele minuten tot een half uur en zwakt daarna weer af.

Hoe herken je een paniekaanval? 

Tijdens een paniekaanval verlies je de controle en kan je het gevoel hebben dat je gek wordt. In ernstige gevallen kunnen mensen zelfs denken dat ze doodgaan. Paniekaanvallen komen vaak voor in combinatie met plein- of straatvrees (agorafobie). Je herkent een paniekaanval aan verschillende symptomen, waaronder:

• Druk op de borst
• Zweten
• Hartkloppingen, versnelde hartslag
• Benauwdheid, ademnood
• Trillen, beven
• Misselijkheid
• Buikpijn
• Koude rillingen of opvliegers
• Duizeligheid, flauwvallen
• Verdoofd gevoel, tintelingen

Paniekstoornis 

Wanneer je regelmatig angst- en paniekaanvallen hebt, kan het zijn dat je een paniekstoornis hebt. Bij een paniekstoornis ervaar je terugkerende paniekaanvallen. Vanwege de angst voor nieuwe paniekaanvallen ga je bepaalde situaties en plekken vermijden, zoals het openbaar vervoer of drukke winkelgebieden. De diagnose ‘paniekstoornis’ kan alleen worden gesteld door een psycholoog of psychiater.

Het verschil tussen een paniekaanval en paniekstoornis 

Zoals je wellicht al kunt opmaken uit de tekst hierboven, zit het verschil tussen een paniekaanval en paniekstoornis in de frequentie van de aanvallen. Een paniekaanval kan op zichzelf staan, terwijl bij een paniekstoornis sprake is van terugkerende paniek- en angstaanvallen. Het is dus goed om te onthouden dat het hebben van één paniekaanval niet wil zeggen dat je een paniekstoornis hebt.

Waar komt een paniekaanval vandaan? 

Hoe ontstaat een paniekaanval? Waarom heb jij er wel last van en een ander niet? Het antwoord op die vragen is niet eenvoudig. Er zijn namelijk meerdere factoren aan te wijzen die paniekaanvallen kunnen veroorzaken. In de meeste gevallen is het een combinatie van meerdere factoren.

Mogelijke oorzaken van jouw paniekaanval(len):

• Aanleg – Jij bent misschien sneller angstig dan een ander. Daar doe je niets aan.
• Erfelijkheid – Heeft je vader, zus of tante last van paniekaanvallen? Dan is de kans groter dat jij er ook mee te maken krijgt.
• Heftige en verdrietige gebeurtenissen – Een nare ervaring, zoals het overlijden van een familielid, ontslag of gezondheidsproblemen, kunnen je kwetsbaar maken voor paniek.
• Middelengebruik – Drugs en alcohol (maar ook cafeïne in koffie, cola en energiedrankjes) vergroten je alertheid en emoties. Hierdoor kan spanning snel omslaan in paniek. Daarmee is de kans op een paniekaanval groter.
• Stress & vermoeidheid – Door stress en vermoeidheid kunnen het hoofd en lichaam overbelast raken. Dit kan leiden tot angstige gedachten, wat de kans op een paniekaanval vergroot.
• Eerdere paniekaanvallen – Heb je eerder een paniekaanval gehad? Dan kan de schrik er goed in zitten. Wanneer je bang bent voor een nieuwe paniekaanval, wordt de kans hierop ook daadwerkelijk groter.

Wat te doen bij een paniekaanval 

Heb je een paniekaanval of voel je er een aankomen? Dan zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om de aanval te verminderen of voorkomen.

1. Gebruik geen drugs en alcohol. Deze middelen vergroten de kans op paniek.
2. Voel je paniek? Besef je dat dit een lichamelijke reactie is die vanzelf weer over gaat. Zeg dit vooral herhaaldelijk tegen jezelf, hardop of in je hoofd.
3. Regel je ademhaling. Haal rustig adem en focus je hier volledig op.
4. Zoek afleiding. Ga een rondje wandelen, zet een podcast op of stort je op een creatief project.
5. Schrijf het van je af. Schrijf op wat je voelt en waar je bang voor bent. Dit lucht vaak al op. Ook geeft het je inzichten die je helpen bij eventuele toekomstige paniekaanvallen.
6. Leer meer over het ontstaan van paniekaanvallen. Je bent minder bang voor dat wat je begrijpt. Meer kennis over paniekaanvallen kan ervoor zorgen dat ze minder intens zijn en/of voorkomen kunnen worden.
7. Praat erover! Misschien wel de belangrijkste tip. Het voor jezelf houden lost niets op, sterker nog: op deze manier worden je angsten alleen maar groter. Je kunt je hart luchten bij familie en vrienden, maar natuurlijk ook bij je huisarts of een psycholoog.

Welke therapievormen kunnen helpen bij paniekaanvallen

Gesprekstherapie is een goede manier om te leren omgaan met paniekaanvallen. Tijdens gesprekken met een psycholoog ga je op zoek naar de oorzaak van jouw paniekaanvallen en leer je deze aanvallen herkennen, verminderen en voorkomen. Hangen jouw paniekaanvallen samen met een traumatische gebeurtenis? Dan kan EMDR-therapie, online EMDR-therapie of ACT zeer effectief zijn.

Kosten en vergoeding voor therapie bij paniekaanvallen 

Meer informatie over de kosten van onze behandelingen en de mogelijkheden voor vergoeding vanuit de zorgverzekering vind je op de pagina Tarieven & Vergoeding.

Jouw paniek de baas. Laat ons helpen. 

Onze psychologen en therapeuten bieden de juiste psychologische hulp en helpen je graag met het verminderen en voorkomen van jouw paniekaanvallen. Meer weten? Meld je dan aan via onderstaande button. Je bent op korte termijn welkom voor een vrijblijvend (en kosteloos) kennismakingsgesprek.