Verlatingsangst

Ervaar jij regelmatig gevoelens van angst om verlaten te worden door mensen die je dierbaar zijn? Verlatingsangst kan je leven en relaties sterk beïnvloeden. Deze angst kan zich uiten in paniek, onzekerheid, overmatige afhankelijkheid of juist afstandelijkheid. Vaak ligt de oorsprong van verlatingsangst in je jeugd, door ervaringen met onveilige hechting of trauma. Hoe jij als kind gehecht bent geweest aan je verzorgers bepaalt in grote mate hoe veilig jij je nu voelt binnen relaties. Verschillende hechtingsstijlen, zoals de veilige, vermijdende, angstige en gedesorganiseerde hechting, spelen een cruciale rol bij het ontstaan van verlatingsangst. Deze angst kan leiden tot problemen in je partnerrelaties, vriendschappen, maar ook in werk- en gezinsverband.

Verlatingsangst is de diepgewortelde angst dat je de personen die je graag om je heen hebt je zullen verlaten of in de steek laten. Dit kan allerlei vormen aannemen, van het vermijden van situaties waarin je alleen bent tot overmatige bezorgdheid over de mensen om je heen. Je kunt last hebben van lichamelijke klachten, nachtmerries, jaloers gedrag en paniekaanvallen die voortkomen uit de gedachte dat je zonder je dierbaren niet kunt functioneren. Het is een veelvoorkomende angst die voor zowel kinderen als volwassenen een belemmering kan vormen in het dagelijks leven.

Hechtingsstijlen en hun invloed op verlatingsangst

Hoe jij als kind gehecht bent geweest, is van grote invloed op hoe je later met relaties omgaat. Er zijn vier belangrijke hechtingsstijlen die je wellicht in jezelf herkent:

Veilige hechtingsstijl: Je voelt je emotioneel veilig in relaties, durft vertrouwen te geven en nabijheid toe te laten zonder angst voor verlating.
Vermijdende hechtingsstijl: Je vermijdt te grote emotionele intimiteit en houdt afstand, uit angst om afhankelijk te worden en gekwetst te raken.
Angstig-ambivalente hechtingsstijl: Je bent erg gehecht, maar bang om verlaten te worden, wat leidt tot klampen, jaloezie en onzekerheid.
Gedesorganiseerde hechtingsstijl: Je worstelt met tegenstrijdige gevoelens van nabijheid en angst, wat leidt tot verwarring en moeite met verbinding.

Kinderen die onveilige of gedesorganiseerde hechtingservaringen hebben gehad, bijvoorbeeld door jeugdtrauma, lopen een groter risico om vooral in hun volwassen relaties last van verlatingsangst te ontwikkelen.

Verlatingsangst en relatieproblemen

Verlatingsangst heeft directe gevolgen voor je partnerrelaties. Je kunt het moeilijk vinden om vertrouwen te geven en durft soms maar beperkt je grenzen aan te geven uit angst om je partner kwijt te raken. Dit kan resulteren in een patroon van afhankelijkheid, jaloezie of juist het creëren van afstand. Hierdoor ontstaan vaak onnodige conflicten en wordt het gevoel van veiligheid in de relatie ondermijnd.

Daarnaast kan verlatingsangst ook leiden tot gedrag dat de verbinding juist in de weg staat, zoals het vermijden van gesprekken over gevoelens of twijfel over de relatie. Relatietherapie kan hierin ondersteunen door samen de dynamiek te onderzoeken en gezonde communicatie en binding te stimuleren.

Omgaan met en behandelen van verlatingsangst

Het goede nieuws is dat verlatingsangst met therapie goed behandelbaar is. In therapieën zoals cognitieve gedragstherapie, schematherapie en EMDR kun je werken aan het identificeren en doorbreken van angstige patronen. Je leert je gedachten en gevoelens over verlating beter begrijpen en beïnvloeden. Ook wordt er vaak gewerkt aan het versterken van het vertrouwen en zelfbeeld zodat je meer emotionele zelfstandigheid ontwikkelt.

Omdat verlatingsangst vaak samen voorkomt met bindingsangst is het zinvol om beide problematieken te erkennen en aan te pakken. Door patronen te herkennen en nieuwe veilige hechtingspatronen te ontwikkelen, kun je een gezonder en stabieler liefdesleven opbouwen.